Balkanski samit o dezinformacijama: Političari, mediji i vjerske institucije šire dezinformacije u korist Rusije
Rusija svoju propagandu u zemljama Zapadnog Balkana širi preko političara, vjerskih institucija i medija. Zaključak je to samita pod nazivom “Dezinformacije na Balkanu”, koji je 22. februara održan u Prištini u sklopu Balkanskog samita o dezinformacijama. Organizator ovog panela je kosovski portal The Geopost koji se bavi borbom protiv dezinformacija i vanjskog utjecaja.
Na panelu nije bilo predstavnika Kosova, ali su učesnici iz regiona naveli da se dio ruske propagande odnosi upravo na srbijansko negiranje nezavisnosti Kosova. Uz izuzetak Srbije i Bosne i Hercegovine, nezavisnost Kosova, koju je stekla 2008. godine, priznaju druge države u regionu.
Zapadni Balkan kao pogodno tlo
Boris Varga, novinar i publicista iz Srbije, rekao je da je ruska propaganda bila prisutna u njegovoj zemlji mnogo prije ruske invazije na Ukrajinu 2022. godine i dodao da su je gotovo svi režimi podržavali.
“Hibridno ratovanje nije samo protiv Ukrajine, već i protiv Zapada. Regija Zapadnog Balkana idealna je zona za izazivanje nestabilnosti u susjedstvu EU”, rekao je.
Kazao je da Srbija nije uvela nikakve sankcije Rusiji i da se propaganda Moskve nesmetano širi na svim nivoima društva.
“Beograd koristi prorusku propagandu za svoje potrebe dok sjedi na dvije stolice. Srbija tako širi svoj utjecaj u Republici Srpskoj i Crnoj Gori”, naglašava.
Srbija se nije pridružila sankcijama koje su zapadne zemlje uvele Rusiji zbog invazije na Ukrajinu, a srbijanski predsjednik Aleksandar Vučić ponovio je da će nastojati ostati pri tom stavu. S druge strane, Srbija je podržala rezoluciju Ujedinjenih naroda kojom se osuđuje ruska invazija na Ukrajinu, dok je Beograd neuvođenje sankcija Moskvi obrazložio tradicionalnim srpsko-ruskim vezama i ekonomskim interesima.
Milan Jovanović iz Crne Gore, stručnjak za transatlantsku sigurnost s fokusom na dezinformacije i strani utjecaj, ustvrdio je da Rusija, uprkos sankcijama, slobodno širi svoju propagandu na različitim nivoima, uglavnom preko političkih aktera i Srpske pravoslavne crkve.
Također je naglasio da su proruski mediji dostupni široj javnosti u zemljama regije, kao i ruski mediji koje podržava Kremlj, poput Russia Today i Sputnika.
“Imamo sličnih stvari u regiji koje su međusobno povezane; postoji sentiment protiv zapadnih zemalja, dok je proruski sentiment zaštićen. Neophodan je viši nivo edukacije građana kako bi se spriječilo širenje dezinformacija”, rekao je.
Jovanović je dodao da postoji i velika medijska mreža preko koje se širi propaganda “pravoslavne braće”, sugerišući da se Ukrajinci ne razlikuju od Rusa.
Darko Brkan iz Udruženja građana i građanki “Zašto ne” iz Bosne i Hercegovine adresirao je slične probleme, navodeći da Rusija najveći utjecaj u BiH ostvaruje preko jednog od entiteta – Republike Srpske. Dodao je da se dezinformacije uglavnom šire u koordinaciji s medijima iz Srbije.
Zapadne zemlje i Evropska unija nekoliko su puta jasno dale do znanja predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku da održavanje bliskih veza s Rusijom i Bjelorusijom nije u skladu s putem države prema evropskim integracijama.
Dodik, koji je pod sankcijama SAD-a i Evropske unije, izjavio je da Republika Srpska odbija pridružiti se sankcijama Rusiji uprkos, kako je rekao, svakodnevnim pritiscima.
Tradicija ruske propagande
Rosana Aleksoska iz Sjeverne Makedonije, koja se bavi borbom protiv lažnih vijesti, rekla je tokom skupa kako Rusija ima značajan utjecaj te je iznimno važno govoriti o tome kad god je to moguće.
“Moramo shvatiti da pojedinci vjeruju lažima iz Rusije, koja širi propagandu. Što manje razumijemo što se događa u Ukrajini, veći je utjecaj dezinformacija”, navela je.
Albanka Gerta Zaimi, koja se bavi balkanskom politikom, naglasila je da Rusija u njenoj zemlji vodi drugačiju vrstu propagande u odnosu na bivše jugoslavenske države, pokušavajući na taj način utjecati na prekid kontakata sa zapadnim zemljama.
Prethodno je na Balkanskom samitu o dezinformacijama održan panel o dezinformacijama u Evropi, na kojem je estonski istraživač Vladimir Sazonov rekao da ruska propaganda cilja na evropsku i zapadnu politiku.
“Rusija ima tradiciju propagande još od imperijalističke ere, i to ne prestaje. Neće ni stati”, upozorio je.
Evropska unija je, podsjeća Euronews Albania, 21. februara odobrila trinaesti paket sankcija Rusiji. Proširenjem restriktivnih mjera, popis sankcionisanih pojedinaca koji podupiru ruski rat protiv Ukrajine sada broji preko 2.000.
Konačna odluka objavljena je u službenom glasniku EU uoči druge godišnjice početka rata u Ukrajini, koji je počeo 24. februara 2022. godine.