Inicijativa za monitoring EU integracija BiH najoštrije osuđuje pokušaj zastrašivanja i nezakonit upad policije KS i RS-a u redakciju portala klix.ba
Upad policije u prostorije Klixa, medija koji je objavio kompromitujući snimak entitetske premijerke, predstavlja nastavak zastrašivanja novinara/ki „Klixa. Upad u redakciju je nesumnjivo orkestriran od strane vladajućih struktura koje koriste policijske agencije za zastrašivanje medija. Iako bi njihov posao u ovom slučaju trebao biti istraživanje političke korupcije i „kupovine poslanika“ u Narodnoj skupštini Republike Srpske, do sada je MUP RS provodio jedino aktivnosti kojima bi se Klix prisilio da otkrije izvor spornog snimka Željke Cvijanović. Ovim pretresom dodatno je ozbiljno narušen ugled policije, te je konačno potvrđeno da policija u ovoj zemlji nije nezavisna struktura na usluzi građanima i građankama, nego struktura isključivo na usluzi vlastodršcima.
Ističemo da je ovaj pretres učinjen u suprotnosti sa državnim i entitetskim zakonima, te da policija nema zakonsko pravo da vrši ovakav pritisak na medije. Član 10. Zakona o zaštiti od klevete RS, koji se odnosi na zaštitu povjerljivih izvora, jasno navodi da ne postoje nikakve okolnosti pod kojima se novinar/ka može primorati da otkrije identitet svog izvora:
1. Novinar, kao i svako drugo fizičko lice koje je redovno ili profesionalno uključeno u novinarski posao traženja, primanja ili saopštavanja informacija javnosti, koju je dobio informaciju od povjerljivog izvora nije dužan saopštiti izvor informacije. Ovo pravo uključuje pravo da ne otkrije bilo koji dokumenat koji bi mogao da razotkrije identitet izvora, naročito uključujući: usmene, pisane, audio, vizuelne ili elektronske materijale. Ni pod kakvim okolnostima pravo na neotkrivanje identiteta povjerljivog izvora nije ograničeno kontekstom postupka u smislu ovog zakona.
2. Pravo na neotkrivanje identiteta povjerljivog izvora odnosi se na svako drugo fizičko lice koje učestvuje u postupku u skladu sa ovim zakonom, a koje kao rezultat svog profesionalnog odnosa sa novinarom ili drugim licem iz stava 1. ovog člana, sazna identiet povjerljivog izvora informacije.
Ne samo da zakon propisuje da niko nema pravo prisiljavati novinare/ke da otkrivaju svoje izvore, već im Član 13 Kodeksa za štampu i online medije Vijeća za štampu BiH izričito nalaže da moraju štititi tajnost svojih izvora:
Kad god je to moguće, novinari se trebaju oslanjati na otvorene, identifikovane izvore informacija. Ovakvi izvori treba da budu pretpostavljeni anonimnim izvorima, čije poštenje i tačnost javnost ne može da ocijeni.
Novinari imaju obavezu da štite identitet onih koji daju informacije u povjerenju, bez obzira na to da li su ili ne te ličnosti izričito zahtijevale povjerljivost.
Također, ne postoje nikakvi propisi koji predviđaju izuzetke za kršenje povjerljivosti novinarskih izvora u okviru krivičnog postupka, niti iz bilo kojih drugih razloga. Ne postoje ni odredbe kojima se predviđa mogućnost pretresa prostorija medija ili novinara/ki.
Budući da živimo u zemlji čiji se političari barem deklarativno zalažu za poštivanje evropskih standarda zaštite ljudskih prava, pa tako i medijskih sloboda, zahtijevamo od nadležnih institucija da prekinu sa zastrašivanjem osoba koje samo rade svoj posao, te da se umjesto toga posvete istraživanju korupcije u Narodnoj skupštini Republike Srpske, što bi im morao biti prioritet.
O INICIJATIVI
Inicijativa za monitoring evropskih integracija Bosne i Hercegovine je neformalna koalicija organizacija civilnog društva koja doprinosi praćenju reformi i nadgleda primjenu politika, prava i standarda Evropske unije.
Više o inicijativi: www.eu-monitoring.ba
Aktivne članice su:
ACIPS, Sarajevo
Asocijacija za demokratske inicijative, Sarajevo
BH novinari, Sarajevo
Centar za ljudska prava Univerziteta u Sarajevu
Centar za mlade Kvart, Prijedor
Centar za istraživačko novinarstvo, Sarajevo
Centar za političke studije, Sarajevo
Fondacija Cure, Sarajevo
Helsinski parlament građana, Banja Luka
Inicijativa mladih za ljudska prava, Sarajevo
Moje pravo, BiH
Prava za sve, Sarajevo
Sarajevski otvoreni centar
TRIAL Sarajevo
Tranzicijska pravda, odgovornost i sjećanje, Sarajevo
Vaša prava BiH
Zašto ne, Sarajevo
Zemlja djece, Tuzla
Inicijativu koordiniraju:
Sarajevski otvoreni centar
Centar za političke studije
[email protected]