Istinomjer analiza: Desant na socijalni dijalog i kolektivni ugovor

16 Januara, 2016

Na svojoj posljednjoj sjednici, Vlada Federacije BiH nas je, iznenada i bez prethodnih najava, obavijestila da je utvrdila izmjene Zakona o radu – istog onog zakona koji je ljetos usvojila u hitnoj proceduri, bez javne rasprave, pa čak i uvida javnosti u prijedlog istog. Protiv njega su se i tada izjasnili sindikati i opozicione stranke, dok ga je Vlada hvalila na sva usta i tvrdila da će unaprijediti radnička prava, poslovnu klimu, ekonomiju i socijalnu situaciju u FBiH. Samo četiri mjeseca kasnije, Vlada FBiH ponovo hoće da redefinira radnička prava i položaj socijalnih partnera – i ponovo u hitnoj proceduri. Zašto?

Dan nakon što je Vlada FBiH saopštila da je na 37. sjednici (14.1.2016), utvrdila Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o radu i uputila ga u hitnu parlamentarnu proceduru, održana je sjednica Ekonomsko-socijalnog vijeća FBiH. Sjednica je prekinuta, jer su je napustili predstavnici sindikata, dok su predstavnici Udruženja poslodavaca izjavili da od Vlade FBiH očekuju da se “zaustave bilo kakve aktivnosti u vezi s izmjenama Zakona o radu.”

Premijer ovog entiteta je istog dana dao niz izjava iz kojih se vidi da Vlada FBiH nema namjeru odustati od ekspresnog mijenjanja isto tako ekspresno usvojenog zakona.

“Razlozi su što su tokom primjene ovog zakona, koji je na snazi od 20.8.2015. godine, u konsultacijama i razgovorima sa institucijama, poslodavcima, sindikatima i svima koji su zaduženi za njegovu primjenu i kontrolu, ustanovljene određene životne i pravne situacije koje iziskuju korekcije u cilju njegove bolje implementacije i kvalitetnijeg poslovnog ambijenta. Također, cilj je i omogućavanje što bolje, pravičnije i efikasnije zaštite prava radnika, te olakšavanje i ubrzavanje procesa kolektivnog pregovaranja, onemogućavanje eventualne zloupotrebe, a sve radi ostvarivanja ekonomske i socijalne politike u Federaciji BiH, obezbjeđivanja jednakih uvjeta rada i sprječavanje nerealnih utuživanja po osnovu različito reguliranih prava iz radnog odnosa.” saopštila je Vlada FBiH povodom predloženih izmjena.

Istinomjer je napravio pregled analizirao neke od najavljenih izmjena – onako kako su opisane u zvaničnom saopštenju Vlade FBiH, budući da tekst samog prijedloga nije objavljen. A one pokazuju da je osnovna namjera Vlade FBiH da sveže ruke socijalnim partnerima i dodatno umanji radnička prava u Federaciji BiH, uz do sada neviđene pravne akrobacije i obrazloženja koja se, u nekim slučajevima, baziraju na potpunim izmišljotinama.

Derogiranje kolektivnog ugovora

Jedna od novina je i odredba koja propisuje da se, ako je neko pravo iz radnog odnosa različito uređeno ovim zakonom, kolektivnim ugovorom, pravilnikom o radu ili ugovorom o radu, primjenjuju odredbe ovog zakona. Ako je neko pravo iz radnog odnosa različito uređeno kolektivnim ugovorom, pravilnikom ili ugovorom o radu, a pri tom nije uređeno ovim zakonom, primjenjuju se odredbe kolektivnog ugovora.

(Saopštenje Vlade FBiH sa 37. sjednice)

Novo, predloženo zakonsko rješenje stavlja Zakon o radu u prvi plan kada je u pitanju kolizija pravnih normi. Na taj način odbacuje se opće pravno načelo specijalnosti, te se ne dozvoljava primjena povoljnijeg rješenja za radnika, što je u suprotnosti i sa pravnom praksom, a u potpunosti suprotstavljeno poboljšanju radničkih prava koje spominje Vlada.

Dosadašnje pravno rješenje ovog konkretnog pitanja određivalo je da se, u slučaju kolizije pravnih normi, primjenjuje za radnika najpovoljnije pravo. Tako član 19. važećeg Zakona o radu navodi:

(1) Kolektivnim ugovorom, pravilnikom o radu ili ugovorom o radu ne mogu se utvrditi nepovoljnija prava od prava utvrđenih ovim zakonom.

(2) Kolektivnim ugovorom, pravilnikom o radu ili ugovorom o radu mogu se utvrditi povoljnija prava od prava utvrđenih ovim zakonom.

(3) Ako je neko pravo iz radnog odnosa različito uređeno ovim zakonom, kolektivnim ugovorom, pravilnikom o radu ili ugovorom o radu, primjenjuje se za radnika najpovoljnije pravo.

Kako se kolektivnim ugovorom mogu utvrditi povoljnija prava od prava određenih zakonom, odredba kolektivnog ugovora može da dobije prvenstvo u primjeni u odnosu na odgovarajuću odredbu Zakona o radu – pod uslovom da je povoljnija za radnika. Na taj način ostavlja se prostor da se kolektivnim ugovorom poboljšaju uslovi rada zaposlenih iznad zakonski propisanog minimuma – što prema novom zakonu ne bi bilo moguće. Načelo veće povoljnosti za radnika dozvoljava da i pravilnik ili ugovoru o radu utvrde povoljnija prava za radnika od onih utvrđenih zakonom, ili čak kolektivnim ugovorom.

Ovakvo pravno rješenje proističe iz općeg pravnog načela lex specialis derogat legi generali (“uži zakon ima prvenstvo nad širim zakonom”), koji se primjenjuje u slučajevima kolizija pravnih normi. Načelo govori da, ukoliko su dva zakona koja uređuju istu materiju u sukobu tako što prvi ima relativno širok predmet, dok drugi reguliše znatno uži krug pojava unutar tog šireg predmeta, onda specijalni, uži zakon, derogira onaj prethodni, opšti.

Iako se u ovom slučaju radi o pravnim aktima različitih pravnih snaga, gdje je Zakon o radu akt više, a npr. kolektivni ugovor akt niže pravne snage, pitanje povoljnije norme kolektivnog ugovora daje prednost iste u odnosu na odredbe Zakona.

Primjera radi, ista ili slična zakonska rješenja poznaju i zakoni o radu država regiona poput Srbije, Crne Gore i Hrvatske. Tako član 9. Zakona o radu Republike Hrvatske kaže:

(1) Poslodavac, radnik i radničko vijeće te sindikati i udruge poslodavaca, mogu ugovoriti uvjete rada koji su za radnika povoljniji od uvjeta određenih ovim ili drugim zakonom.

(2) Poslodavac, udruge poslodavaca i sindikati mogu kolektivnim ugovorom ugovoriti uvjete rada nepovoljnije od uvjeta određenih ovim Zakonom, samo ako je ovim ili drugim zakonom to izričito propisano.

(3) Ako je neko pravo iz radnog odnosa različito uređeno ugovorom o radu, pravilnikom o radu, sporazumom sklopljenim između radničkog vijeća i poslodavca, kolektivnim ugovorom ili zakonom, primjenjuje se za radnika najpovoljnije pravo, ako ovim ili drugim zakonom nije drukčije određeno.

Sve ovo, međutim, nije bilo bitno Vladi FBiH kada je utvrđivala prijedlog zakona o radu, a premijer Novalić se čak i “pohvalio” svojim neznanjem i neupućenošću u pravne norme, načela i praksu, pa je tako jučer izjavio “da je zakon najvažniji akt i pojasnio da nije logično da kolektivni ili granski ugovori budu “stariji” od zakona.“

Uvedena je i odredba koja obezbjeđuje da kolektivni ugovor može važiti za teritoriju Federacije BiH samo ako za to postoji opravdani interes FBiH radi ostvarivanja ekonomske i socijalne politike u cilju obezbjeđivanja jednakih uvjeta rada.

(Saopštenje Vlade FBiH sa 37. sjednice)

I ovaj je dio saopštenja zanimljiv, s obzirom da Vlada FBiH ne navodi na koji se kolektivni ugovor misli i da li govori o Općem kolektivnom ugovoru, ili o granskim i drugim kolektivnim ugovorima. Ukoliko se odnosi na Opći kolektivni ugovor, ova bi izmjena mogla značiti da je Vlada FBiH sebi uzela pravo da arbitrarno ukine njegovo važenje, onda kada procijeni da on ne ispunjava gore navedene kriterije. A da takve namjere već postoje, dokazuje i reakcija Vlade FBiH na dogovor poslodavaca i sindikata o Općem kolektivnom ugovoru za FBiH, na koji je Vlada reagovala tako što je ukinula reprezentativnost Udruženju poslodavaca i ovlastila Ministarstvo rada i socijalne politike da kolektivni ugovor “pošalje na sud”, to jest da traži ocjenu njegove ustavnosti.

Snižavanje najniže plaće

Izmijenjen je i član 78. na način da Vlada FBiH utvrđuje najnižu plaću nakon konsultacija sa Ekonomsko-socijalnim vijećem.

Ujedno, bruto društveni proizvod je određen kao jedini mjerljivi i relevantan podatak, što je u skladu s principima Evropske unije.

(Saopštenje Vlade FBiH sa 37. sjednice)

Kao i na mnogim drugim mjestima u saopštenju, Vlada FBiH ni ovdje nije bila jasna i precizna oko izmjena koje predlaže, te nije eksplicirano za šta je to “BDP jedini mjerljiv i relevantan podatak.” No, s obzirom da je ova rečenica napisana nakon dijela o minimalnim platama, može se pretpostaviti da se nadovezuje na njega, to jest da Vlada FBiH planira usklađivati minimalnu platu isključivo sa kretanjem BDP-a, dok je u važećem Zakonu o radu kao kriterij za to uzet iznos potrošačkih cijena:

Član 78.

(1) Kolektivnim ugovorom i pravilnikom o radu utvrđuje se najniža plaća.

(2) Najniža plaća određuje se na osnovu najniže cijene rada utvrđene kolektivnim ugovorom i pravilnikom o radu.

(3) Usklađivanje najniže plaće vrši Vlada Federacije uz prethodne konsultacije sa Ekonomsko-socijalnim vijećem za teritoriju Federacije BiH, u skladu sa kretanjem indeksa potrošačkih cijena, najmanje jednom godišnje.

(4) Poslodavac ne može radniku obračunati i isplatiti plaću manju od plaće utvrđene kolektivnim ugovorom i pravilnikom o radu.

Očita je namjera Vlade BiH da derogira i cijenu rada i iznos najniže plate, u potpunosti ga odvajajući od realnih uslova i životnog standarda i vezujući samo za BDP, tvrdeći pri tom da je to u skladu sa “principima Evropske unije”, što nema veze sa istinom.

Evropska unija, naime, nema “principe” kojima se reguliše način utvrđivanja minimalne plate, već se ta materija propisuje zakonodavstvom država članica – od kojih neke, kako ćemo dalje u tekstu vidjeti, čak i nemaju instituciju minimalne plate na nacionalnom nivou, te se ne može ni govoriti o njihovom periodičnom usklađivanju. Ako se, pak, pogleda na koji način se usklađivanje vrši u onim državama koje imaju jedinstvenu minimalnu platu, nema ni govora o BDP-u kao jedinom kriteriju. Studija objavljena u časopisu Intereconomics (Funk & Lesch: Minimum Wage Regulations in Selected European Countries, str. 87) daje pregled 15 zemalja EU u kojima postoji jedinstvena minimalna plata, kao i kriterija prema kojima se ona usklađuje u svakoj od ovih zemalja, među kojima se najčešće pojavljuje utvrđeni ili projektovani indeks potrošačkih cijena, a uz njega i faktori poput inflacije, proizvodnje, ili generalne ekonomske i socijalne situacije. Bruto društveni proizvod se u ovoj tabeli ne pojavljuje nijednom, iako on svakako jeste jedan od faktora koji se uzimaju u obzir pri određivanju “generalne ekonomske situacije”.

Vlada FBiH pri svemu tome zaboravlja da je Bosna i Hercegovina još 1993. ratificirala Konvenciju o utvrđivanju najniže plate (C131) Međunarodne organizacije rada (Minimum Wage Fixing Convention (C131)) u kojoj se navodi:

Član 3

Među elementima koje treba uzeti u obzir pri utvrđivanju nivoa minimalnih nadnica treba, ukoliko je to moguće i odgovarajuće s obzirom na nacionalnu praksu i uslove, da budu:

a) potreba radnika i njihovih porodica, vodeći računa o opštem nivou plata u zemlji, troškovima života, davanjima iz socijalnog osigaranja i relativnom životnom standardu drugih socijalnih grupa;

b) ekonomski faktori, uključujući zahtjeve ekonomskog razvitka, nivo produktivnosti i poželjnost da se postigne i održi visok nivo zaposlenosti.

Dakle, priča o BDP-u kao jedinom relevantnom faktoru za određivanje minimalne plate potpuno je neutemeljena i ne samo da nije “evropski princip”, već je u oštrom raskoraku sa međunarodnim konvencijama, ali i zakonodavnom praksom u zemljama Evropske unije.

Iako su zakonska rješenja država članica o utvrđivanju najniže plate različita, generalni je trend da se do njih dolazi kroz socijalni dijalog ili ekspertske analize, a ne kroz samovoljne odluke izvršne vlasti. Tako se, recimo, u Norveškoj, Švedskoj, Finskoj, Danskoj, Švajcarskoj, Austriji, Italiji i Kipru, minimalne plate ne utvrđuju za cijelu državu, već se određuju kolektivnim ugovorima koji se sklapaju između poslodavaca i sindikata – pri čemu je uticaj izvršne vlasti minimalan ili nepostojeći.

U državama u kojima se pak određuje jedinstvena minimalna plata, to se radi uz konsultacije sa tijelima čija je svrha da uspostave precizne kriterije za njeno definisanje. Tako, recimo, u Velikoj Britaniji minimalnu platu utvrđuje Vlada na osnovu analiza i preporuka Low Pay Commission (Komisija za najnižu platu), nezavisnog tijela čiji članovi/ce se biraju tako da su zastupljeni poslodavci, radnici/e i akademska zajednica. Primjera radi, sličan sistem postoji i u Australiji, gdje minimalnu platu određuje Fair Work Commisssion (Komisija za pravičan rad), nezavisno tijelo čiji se članovi/ce biraju na osnovu ekspertize iz oblasti radnog prava, pravosuđa, trgovine, industrije i sl, te dolaze iz različitih oblasti (sudstva, sindikata, udruženja poslodavaca, ljudskih resursa, javne administracije…). Dakle, čak i u onim zemljama u kojima Vlada utvrđuje minimalnu platu, to se čini na temelju ekspertskih analiza nezavisnih tijela, čija je svrha da uzmu u obzir različite faktore od ekonomskih kretanja do socijalnih prilika i na osnovu njih izračunaju iznos najniže plate.

Pogledamo li zemlje okruženja, vidjećemo da se i tu uspostavljanje najniže plate ne vrši arbitrarno od strane Vlade, već se ona uspostavlja na osnovu kriterija poput odnosa sa prosječnom zaradom (Crna Gora – minimalna zarada ne može biti niža od 30% prosječne zarade, a njen iznos utvrđuje Vlada na prijedlog Socijalnog savjeta), ili u odnosu na minimalnu cijenu rada (Srbija – minimalnu zaradu određuje Vlada na osnovu minimalne cijene rada koju utvrđuje Socijalno-ekonomski savjet).

U Hrvatskoj, takođe Vlada određuje minimalnu platu, ali po jasnim kriterijima koji uzimaju u obzir mnogo širi spektar faktora nego što je BDP. Tako se u hrvatskom Zakonu o minimalnoj plaći navodi da se osnovica za najnižu platu računa na osnovu podataka o:

1) mjesečnom pragu rizika od siromaštva za jednočlano kućanstvo, prema podacima Državnog zavoda za statistiku za 2011. godinu,

2) koeficijentu ukupnog broja stanovnika i ukupnog broja kućanstava iz popisa stanovništva za 2011. godinu,

3) koeficijentu ukupnog broja stanovnika u Republici Hrvatskoj iz popisa stanovništva za 2011. godinu i broja aktivnog stanovništva u Republici Hrvatskoj, prema Anketi o radnoj snazi za 2011. godinu, prema podacima Državnog zavoda za statistiku,

4) promjeni prosječnog indeksa potrošačkih cijena dobara u 2012. u odnosu na 2011. godinu, prema podacima Državnog zavoda za statistiku.

U konačnici, formula za utvrđivanje najniže plate je precizno propisana i ona se računa “kao iznos umnoška mjesečnog praga rizika od siromaštva za jednočlano kućanstvo i koeficijenta broja članova prosječnog kućanstva u Republici Hrvatskoj, podijeljenog s koeficijentom zaposlenosti iz stavka 1. podstavka 3. ovoga članka, te korigiran za prosječnu promjenu indeksa potrošačkih cijena dobara u 2012. u odnosu na 2011. godinu.”

Slični kriteriji postoje i u Srbiji, gdje se u Zakonu o radu navodi:

Pri utvrđivanju minimalne cene rada polazi se naročito od: egzistencijalnih i socijalnih potreba zaposlenog i njegove porodice izraženih kroz vrednost minimalne potrošačke korpe, kretanja stope zaposlenosti na tržištu rada, stope rasta bruto domaćeg proizvoda, kretanja potrošačkih cena, kretanja produktivnosti i kretanja prosečne zarade u Republici.

Odluka o utvrđivanju minimalne cene rada sadrži obrazloženje koje odražava sve elemente iz stava 3. ovog člana.

Ako dođe do značajne promene nekog od elemenata iz stava 3. ovog člana, Socijalno-ekonomski savet je obavezan da razmotri obrazloženu inicijativu jednog od učesnika Socijalno-ekonomskog saveta za otpočinjanje pregovora za utvrđivanje nove minimalne cene rada.

Ništa od navedenog ne može se prepoznati u najavljenim izmjenama Zakona o radu FBiH, koje, sudeći prema Vladinom saopštenju, idu u pravcu radikalnog umanjivanja uticaja socijalnih partnera u ovim pregovorima i uvođenja propisa kojima bi se minimalna plata zasnivala isključivo na rigidnom kriteriju kretanja BDP-a, što bi najviše naštetilo upravo radničkim pravima u FBiH. Da su upravo ovo namjeravani efekti razmatranih izmjena, jasno potvrđuje i sljedeći pasus u saopštenju.

Brisanje socijalnih partnera

Članovima 9, 10. i 11. smanjen je procenat potreban za dokazivanje reprezentativnosti sindikata i udruženja poslodavaca, a cilj je omogućavanje prisustva i davanje prava što većem broju radnika i poslodavaca da, putem svojih sindikata i udruženja, učestvuju u postupku pregovaranja i kreiranja kolektivnih ugovora.

(Saopštenje Vlade FBiH sa 37. sjednice)

Vlda FBiH je ovim potezom nastavila da se obračunava sa Udruženjem poslodavaca FBiH, a što je započela kada je ovom udruženju samovoljno i bez ikakvih zakonskih osnova ukinula reprezentativnost. Ovaj potez Vlada je povukla reagujući na dogovor koji su poslodavci i sindikati postigli o Općem kolektivnom ugovoru za Federaciju BiH, nakon čega je federalni premijer izjavio da je povećanje najniže plate koje su utvrdili poslodavci i sindikati “društveno opasno”, iako je prije samo pola godine sam obećao mnogo veći rast “minimalca” od onog koji su dogovorili socijalni partneri. Vlada je zatim ovlastila Ministarstvo za rad i socijalnu politiku da Ustavnom sudu FBiH podnese zahtjev za ocjenu ustavnosti prijedloga kolektivnog ugovora kojeg su dogovorili poslodavci i sindikati.

Reprezentativnost Udruženja poslodavaca posljednji put je utvrđena Rješenjem Ministarstva rada i socijalne politike FBiH, 21.12.2015, koje je Vlada ukinula samo 16 dana kasnije. Prema važećoj legislativi (Član 128 Zakona o radu FBiH), udruženje je reprezentativno ako je upisano u registar u skladu sa zakonom, ako ima potreban broj članova (najmanje 20% od ukupnog broja zaposlenih) i ako se finansira pretežno iz članarina i drugih vlastitih izvora – što su uslovi koje Udruženje poslodavaca ispunjava i danas, jednako kao što ih je ispunjavalo prije mjesec dana:

“Shodno navedenom a imajući u vidu da je Udruženje poslodavaca registrovano kod nadležnog ministarstva, da broji ukupno 25.357 pojedinačnih i kolektivnih članica koje zapošljavaju preko 110 000 zaposlenih na teritoriji FBiH, što iznosi preko 40% od ukupnog broja zaposlenih te da se finansira isključivo iz članarine time ispunjava uslove za reprezentativnost u skladu sa članom 128. Zakona o radu FBiH,” stoji u saopštenju kojim se Udruženja poslodavaca oglasilo nakon što im je Vlada FBiH ukinula reprezentativnost.

Jedna od novina je i da će Vlada FBiH svojim aktom utvrditi minimalna prava koja uređuje kolektivni ugovor. To Vladi omogućava da, ukoliko kolektivni ugovori ne bi bili zaključeni u propisanim rokovima, svojom interventnom mjerom obezbijedi neometano i kontinuirano ostvarivanje radničkih prava.

(Saopštenje Vlade FBiH sa 37. sjednice)

Nakon ovakvih poteza, jasno je da namjera Vlade nije da smanjivanjem praga reprezentativnosti proširi socijalni dijalog, već da efektivno umanji ulogu postojećih socijalnih partnera i tako ih “kazni” za postizanje kolektivnog ugovora sa kojim se Vlada FBiH ne slaže, što je u potpunoj suprotnosti sa proklamovanim ciljevima izmjena zakona, te da je ovo bio jedan od ključnih motiva za hitnu proceduru izmjena Zakona o radu. I gore citirani pasus potvrđuje namjeru Vlade FBiH da pod krinkom “neometanog ostvarivanja radničkih prava” odstrani dosadašnje socijalne partnere iz socijalnog dijaloga.

Vlada FBiH je također riješila da svoju ulogu u socijalnom dijalogu proširi i tako što bi preuzela ulogu jedinog pregovarača sa sindikatima u javnim preduzećima, tako što bi postojeći Član 138. Zakona o radu proširila tako da obuhvati i javna preduzeća i privredna društva sa većinskim učešćem državnog kapitala:

Izmijenjenom odredbom propisano je da granske kolektivne ugovore za zaposlene u organima državne službe, sudske vlasti, javnih ustanova, drugih federalnih institucija i službi, institucija Federacije BiH koje je osnovala FBiH ili vlade kantona, a koje vrše javna ovlaštenja i koje imaju svojstvo pravnog lica, javnih preduzeća, privrednih društava s većinskim učešćem državnog kapitala i drugih budžetskih korisnika, zaključuju nadležna ministarstva, odnosno Vlada FBiH i nadležna ministarstva i vlade kantona, s jedne, i reprezentativni sindikati državnih službenika i namještenika, javnih ustanova i preduzeća, privrednih društava s većinskim učešćem državnog kapitala i drugih budžetskih korisnika, s druge strane.

Time se obezbjeđuje učešće Federalne i vlada kantona u postupku pregovaranja i zaključivanja kolektivnih ugovora.

(Saopštenje Vlade FBiH sa 37. sjednice)

Postojeći Član 138. Zakona o radu propisuje iste ove mehanizme, ali samo za upravne i sudske organe:

(3) Granske kolektivne ugovore za zaposlene u organima državne službe, sudske vlasti, javnih ustanova i drugih budžetskih korisnika zaključuju nadležna ministarstva, odnosno Vlada Federacije i nadležna ministarstva i vlade kantona s jedne strane i reprezentativni sindikati državnih službenika i namještenika, javnih ustanova i drugih budžetskih korisnika s druge strane.

Zaključak

Sveukupno, očito je da je Vlada FBiH odlučila da iz procesa socijalnog dijaloga maksimalno isključi dosadašnje socijalne partnere i da uspostavi mehanizme koji bi joj de facto dali odriješene ruke da odlučuje o sudbini radnika/ca u Federaciji BiH. Pogledaju li se najavljene izmjene, cinično djeluje uvodni dio saopštenja Vlade FBiH u kome se navodi da je među ciljevima izmjene zakona “omogućavanje što bolje, pravičnije i efikasnije zaštite prava radnika, te olakšavanje i ubrzavanje procesa kolektivnog pregovaranja” s obzirom da bi se ovakvim izmjenama utvrđivanje “paketa” stavilo isključivo na volju Vlade, što je u neskladu kako sa domaćom pravnom stečevinom, tako i sa međunarodnim konvencijama i praksom u zemljama EU.

Posebno je zabrinjavajuće što je Vlada FBiH i ove izmjene uputila u Parlament u hitnoj proceduri, kao što je uradila i kada je donošen Zakon o radu koji sada želi mijenjati i kao što je, uostalom, bio slučaj i sa Reformskom agendom na koju se vlasti konstantno pozivaju kada povlače ovakve poteze, ali i sa drugim zakonskim aktima usvojenim u protekloj godini. Povlačenje ovako radikalnih poteza i to kroz netransparentne dogovore unutar vladajućih koalicija, a bez javne rasprave i konsultacija sa socijalnim partnerima, postaje ustaljena praksa “reformskih” vlada u BiH, što je nedopustivo ponašanje u demokratskom društvu.

(istinomjer.ba)