Provjera činjenica

Provjeravamo tačnost izjava javnih zvaničnika/ca, kao i tvrdnji iznesenih u medijima i na društvenim mrežama. Istražujemo različite fenomene povezane s integritetom informacija te zagovaramo informacijsko okruženje podsticajno za kredibilno izvještavanje.

Program provjere činjenica unutar organizacije počeo se razvijati 2010. godine pokretanjem inicijative i platforme Istinomjer. Istinomjer provjerava dosljednost i tačnost izjava javnih dužnosnika/ca te ispunjenost obećanja pojedinaca/ki i političkih partija. Počeli smo praćenjem obećanja i rada partija na vlasti na državnom i entitetskim nivoima, a tokom godina ovaj je rad  proširen i na lokalne zajednice, tj. načelnike/ce opština. Trenutno pratimo ispunjenost obećanja i u oko 15 opština u BiH. 

Nakon nekoliko godina rada na provjeri činjenica, uviđamo da postoji potreba za sličnim pristupom i kada su mediji u pitanju, jer postoji značajan dio manipulativnih i dezinformativnih tvrdnji u javnom prostoru koje ne plasiraju političari/ke i javni/e dužnosnici/ce, nego mediji. 

Tako je nastalo i Raskrinkavanje, platforma za borbu protiv dezinformacija. No, nakon što su globalni događaji poput pandemije ili invazije na Ukrajinu, kao i jačanje uticaja društvenih mreža i algoritama, počeli da mijenjaju informacioni sektor, nužno je bilo širenje rada na istraživanju ovih pojava, aktera, rad na debunkingu dezinformativnih narativa i mreža za plasiranje dezinformacija, ali i zagovaranje za različita zakonska rješenja i druge normative i prakse koji će potencijalno smanjiti količinu dezinformacija, kao i poticaja za aktere koji ih plasiraju.

Na ovom polju ostvarili smo i značajne saradnje. Udruženje građana i građanki “Zašto ne” član je (i verifikovani potpisnik) u SEECheck (regionalnoj), EFCSN (evropskoj) i IFCN (globalnoj) mreži za provjeru činjenica, ali i član drugih mreža i inicijativa koje se bave medijskom pismenošću, moderacijom sadržaja, digitalnim pravima i slično.