Rast fact-checking pokreta: Osigurati da se istina čuje na Zapadnom Balkanu

Dezinformacije ugrožavaju povjerenje u institucije i medije te štete demokratijama ometajući sposobnost građana/ki da donose odluke na osnovu informacija. Rad fact-checkera i istraživača/ica značajno doprinosi suzbijanju širenja dezinformacija na internetu. 

Države Zapadnog Balkana nastavile su se hvatati u koštac s političkom nestabilnošću, korupcijom, demokratskom transformacijom i pitanjima evropskih integracija. U kombinaciji s ozbiljnim nedostatkom napora vlada u regiji da povećaju otpornost među konzumentima medija, civilnim društvom i nezavisnim medijima, to čini društvo Zapadnog Balkana plodnim tlom za uticaj koji vrše određeni strani akteri kao što su Rusija, Kina, Turska i Bliski istok. 

SEE Check, kao regionalna mreža, i njene članice usmjereni su na očuvanje rada koji podrazumijeva razotkrivanje i raskrinkavanje kako bi se popratila većina dezinformacija i kontinuirano pratio rad medijskih kuća; razvijala održiva saradnja na razotkrivanju regionalnih dezinformativnih narativa; razvio kapacitet za razotkrivanje i istraživanje specifičnih tema, kao što su dezinformacije i govor mržnje u medijima usmjereni na ranjive grupe poput migranata, LGBTIQ populacije, etničkih manjina, žena i sl; strani maligni uticaj na medijsku sliku, veza medija i politike i radikalizacija javnosti putem dezinformativnih narativa.  

Upravo se o ovim temama govorilo na online događaju pod nazivom “Rast pokreta za provjeru činjenica: Kako osigurati da se čuje istina”, održanom 27. marta u organizaciji Global Democracy Coalition,  koji je okupio predstavnike SEE Check mreže 

Milica Kovačević (CDT) govorila je o nastanku SEECheck mreže i potrebi za regionalnim umrežavanjem te je opisala izazove s kojima se mreža susretala tokom rada. Potcrtavajući o kojim je izazovima riječ, kazala je kako se SEECheck odmah susreo s pandemijom i ogromnim količinama dezinformacija koje su je pratile, a ubrzo nakon toga došla je invazija na Ukrajinu, koja je donijela novu dezinformacijsku krizu u regionu. 

Ana Brakus (Faktograf) je opisala proces i značaj kreiranja EFCSN-a (Evropske mreže organizacija za provjeru činjenica) te rada u borbi protiv dezinformacija na nivou Evropske unije. 

Darko Brkan (Zašto ne) je adresirao je značaj zajedničkog rada svih onih koji su uključeni u borbu protiv dezinformacija te naglasio kako bi se jedino sinergijom i institucija, i medija, i fact-checkera, i drugih aktera moglo bar pokušati suprotstaviti sve većim izazovima koji se nameću u borbi protiv dezinformacija, a koji su dodatno pojačani stalnim razvojem i korištenjem tehnologija – vještačke inteligencije, videoeditinga i slično.

Brkan je prezentirao izvještaje koje je UG “Zašto ne” u saradnji sa SEECheckom uradilo, među kojima su izvještaji o narativima o invaziji na Ukrajinu i izvještaji o dezinformacijama usmjerenim prema marginaliziranim grupama.