UG “Zašto ne” i SEE Check mreža među 500 učesnika/ca konferencije GlobalFact 9

GlobalFact je najveća i najutjecajnija konferencija o fact-checkingu na svijetu, čiji je organizator Poynter – International Fact-Checking Network (IFCN).

Nakon dvije godine virtualne konferencije, u Oslu je od 22. do 25. juna uspješno održan 9. GlobalFact na kojem je prisustvovalo preko 500 učesnika/ca iz 69 zemalja. Među učesnicima/ama su bili/e i predstavnici/e UG “Zašto ne” i SEE Check mreže, koji/e su dali/e svoj doprinos konferenciji na različitim panelima, radionicama i radnim grupama na kojima se diskutovalo o važnim temama za fact-checking zajednicu.

Tijana Cvjetićanin, direktorica istraživačkog tima u UG “Zašto ne” i članica uredničkog kolegija platforme Raskrinkavanje.ba, bila je panelistica na nekoliko panela 9. GlobalFacta. 

Cvjetićanin je učestvovala na panelu “The divide between research and practice” na kojem se razgovaralo o porastu zanimanja akademske zajednice za provjeru činjenica i srodne teme, te koliko je taj interes koristio fact-checkerima, koje su lekcije naučene i kojim temama bi se trebalo pozabaviti u narednom periodu. Na panelu su predstavljena istraživanja koja su objavljenja prethodnih godina, a u razgovoru su učestvovali/e predstavnici/e akademskih zajednica i fact-checkera. Pored Cvjetićanin, panelisti su bili Justine Arenstain (Code of Africa), Leticia Bode (Georgetown Iniversity), Olivia Sohr (Chequeado) i dr. Hlalani Gumpo (Africa Check).

Na drugom panelu pod nazivom “Fact-Checking During Elections: A conversation among fact-checkers” diskutovalo se o važnosti fact-checkinga u vrijeme izbora, s osvrtom na političke sisteme i izborne procese u Brazilu, Keniji, Filipinima i Bosni i Hercegovini. U razgovoru su učestvovale Doreen Wainainah (Pesa Check), Marcela Duarte (Lupa), Layla Bahnam (Maharat Foundation), Tijana Cvjetićanin (Zašto ne) i Gemma Mendoza (Rappler). 

O izazovima s kojima se fact-checkeri suočavaju govori i činjenica da je djelovanje Rapplera, fact-checking organizacije s Filipina, u kojoj je Gemma Mendoza direktorica za digitalnu strategiju, prije dva dana zvanično zabranila vlada Filipina (link). Ova je odluka alarmantna za slobodu medija i novinarstvo te može predstavljati presedan za druge vlade sa sličnim motivima u drugim dijelovima svijeta. 

Treći panel, kojeg je moderirala Cvjetićanin, nosio je naziv “Fact-Checking Stop the Steal movement and reflections on January 6th”, na kojem su američki fact-checkeri Alec Dent (The Dispatch), Angie Holan (PolitFact) i Glenn Kessler (Washington Post Fact Checker) razgovarali o događajima od 6. januara 2022. u SAD-u, nakon izbora, te o svim dezinformacijama koje su prethodile napadu na američki Kongres. 

Na 9. GlobalFactu prisustvovali/e su i izvršni direktor UG “Zašto ne” Darko Brkan, član uredničkog kolegija Raskrinkavanje.ba Emir Zulejhić i Amra Hasanović, projektna koordinatorica UG “Zašto ne” i SEE Check mreže. 

Pored UG “Zašto ne”, značajan doprinos 9. GlobalFactu dala je i SEE Check mreža, čija je  programska koordinatorica Jelena Berković učestvovala u panelu “Policy and Regulation: A growing focus for fact-checkers” na kojem su fact-checkeri iz Evrope, Latinske Amerike, Sjeverne Amerike i Australije razgovarali o rastućem uticaju politike i regulacije u sferi fact-checkinga. Politike i regulacija u borbi protiv dezinformacija jedna je od ključnih tema kojima će se SEE Check mreža u budućnosti baviti na evropskom nivou.  

Uoči konferencije održan je i dvodnevni sastanak buduće evropske fact-checking mreže, EFCSN (European fact-checking standards network). Radna grupa, sastavljena od predstavnika/ca 22 fact-checking organizacije, uključujući i Tijanu Cvjetićanin, koja je predstavljala platforme Raskrinkavanje i Istinomjer, vrijedno je radila na nacrtu budućeg kodeksa profesionalnih standarda za evropske fact-checkere. Usvajanje ovog kodeksa, čiju izradu podržava Evropska komisija, očekuje se u septembru 2022. godine.

Sjenku na ovogodišnji GlobalFact, koji je jedan od najznačajnijih događaja za fact-checking zajednicu, predzadnji dan konferencije, 24. juna, bacio je tragičan događaj, tačnije pucnjava, u kojoj su dvije osobe smrtno stradale, a više od 20 povrijeđeno. Pucnjava se dogodila u London Pubu u Oslu, popularnom klubu pripadnika/ca LGBTIQ populacije. Nakon ovog tragičnog događaja, otkazana je Povorka ponosa u glavnom gradu Norveške, koja se trebala održati naredni dan, 25. juna.

Cijela fact-checking zajednica i učesnici/e GlobalFacta osudili su homofobiju i nasilje te izrazili solidarnost sa žrtvama i njihovim porodicama.

Povorka ponosa, iako prethodno otkazana, ipak je održana kao znak podrške LGBTIQ zajednici i kao otpor nasilju i homofobiji. Spontano okupljanje učesnika/ca Povorke pokazalo je da ljudskost ipak može nadjačati najstrašnije napade i zločine. Zahvalni/e što smo mogli/e biti dio baš ove Povorke ponosa

Sa još jačom fact-checking zajednicom i manje homofobnim društvom do idućeg GlobalFacta 10 u Seulu!